بهترین روش پخت سیب زمینی به همراه فواید و مضرات آن

بهترین روش پخت سیب زمینی به همراه فواید و مضرات آن

بهترین روش پخت سیب زمینی به همراه فواید و مضرات آن را در بخش تازه های خواص مواد غذایی در سایت آشپزی ها مشاهده کنید.

خواص درمانی

سیب زمینی علاوه بر نشاسته که قسمت عمده اش را تشکیل می دهد، دارای آب فراوان و املاح معدنی، اسیدهای آلی، آنزیم ها و ویتامین های مختلف می باشد. از این گیاه، نشاسته ای موسوم به فکول⁽¹⁾ تهیه می کنند که نسبت به نشاسته گندم، شفاف تر و روان تر است. با توجه به ترکیب غذایی که داراست، ماده غذایی مفید، سالم، نیروبخش و زودهضم بوده و مصرف آن برای مبتلایان به مرض قند نیز زیان بخش نمی باشد. در معالجه اسهال، ورم روده، زخم معده و التهاب دستگاه هاضمه می توان از آب سیب زمینی خام به طور طبیعی و یا همراه با آب کرفس و یا از جوشانده سیب زمینی به صورت تنقیه استفاده نمود.

اگر سیب زمینی آب پز را آمیخته با گیاهان و دانه های لعاب دار مانند قدومه یا اسپرزه و غیره به شکل جوشانده در آورند و ضمادش را بر روی ورم ها، التهاب های سطحی، کوبیدگی ها، ضرب خوردگی ها، ورم حاد انگشتان قرار دهند، اثر شفابخش دارد. برای تسکین سوختگی های بدن، خراش های سطحی پوست و بیماری اگزما می توان گرد سیب زمینی خام رنده شده را در محل قرار دهند و روزی چند مرتبه هم تعویض کنند، اثر شفابخش دارد.

وقتی سیب زمینی در برابر نور قرار می گیرد، به تدریج زیر پوست آن سبزرنگ می شود و همراه با این حالت، سمی در سیب زمینی ایجاد می گردد به نام «سولانین» و نیز وقتی سیب زمینی جوانه می زند، این سم پدید می آید. در این صورت خوردن سیب زمینی مسمومیت می آورد که نشانه های آن عبارت از: سردرد، سرگیجه، استفراغ، دل پیچه و غیره است. بنابراین سیب زمینی گندیده را به هیچ وجه نباید مصرف کرد. قشر ضخیمی از آن را باید جدا کرد. چون سم بیشتر در بخش بیرونی سیب زمینی متراکم است. ولی مقدار «سولانین» موجود در غده خوراکی سیب زمینی خیلی کم بوده و از 1% نیز خیلی کمتر است، ضرری ندارد ولی اگر بیشتر گشته و به 5% برسد، در این حالت خوردن سیب زمینی نیز مسمومیت ایجاد می کند.

برای نگهداری سیب زمینی در خانه بهتر است که آن را در حجم کم و درون جعبه چوبی ریخته و به دور از نور در انبار خنک نگهداری کنند. در بعضی کشورها، سیب زمینی را در زمستان در خاک، سیلو می کنند و یا در برخی جاها در کوه، زاغه هایی می کَنند و سیب زمینی را در داخل آنها انبار می نمایند.

دیگر فواید سیب زمینی

برگ و ساقه، گل و میوه سیب زمینی سمی است و با خوردن آن، مسمومیت ایجاد می شود اما در استعمال خارجی برای تسکین دردهای روماتیسمی و عصبی به کار می برند.

جوشانده برگ و گل آن به مقدار 30 گرم در یک لیتر آب، نوشابه ای به وجود می آورد که به مقدار کمی دارای مواد مخدر و خواب آور است.

جوشانده 30 گرم برگ آن در یک لیتر آب، برای اشخاصی که مبتلا به روماتیسم و نقرس هستند، تجویز می شود.

سبزی سالم و مفیدی است که مصرف آن برای مبتلایان به ورم مفاصل یا باد مفصل و افرادی که زیاد چاق شده اند و نباید چربی و روغن بخورند، تجویز شده است.

از سبزی هایی است که خیلی زود هضم می شود.

با سیب زمینی رنده شده مخلوط با روغن زیتون، مرهمی می توان تهیه نمود که برای معالجه مفاصل دردناک بسیار مفید است.

جوشانده برگ و گل سیب زمینی به مقدار 30 گرم در یک لیتر آب، برای اشخاص مبتلا به اسهال، تشنج و حملات عصبی مفید است.

غشاء معده را اصلاح می کند و اسهال معمولی و اسهال خونی را درمان می نماید.

به سبب داشتن مقدار زیادی مواد نشاسته ای، یک غذای نیروبخش می باشد.

آب سیب زمینی خام را در مورد زیادی ترشی عصیر معده، انواع زخم های معده و اسهال کودکان شیرخواره، تجویز کرده اند و نتایج بسیار خوبی هم از آن گرفته اند.

آب سیب زمینی خام برای درمان زخم معده مفید است. چون مزه سیب زمینی خام نامطبوع است، می توان آن را با عسل یا آب گوجه فرنگی یا هویج مخلوط کرد و مصرف نمود.

اگر خام آن را رنده کرده و با روغن زیتون مخلوط کنند، برای معالجه بواسیر، مفید است.

چنانچه خام آن را رنده کرده و با روغن زیتون در آمیزند، برای مداوای زخم های ناشی از سوختگی، کورک و دمل های چرکی و زخم های ساق پا که بر اثر کمبود ویتامین «ث» ایجاد می گردد، فایده دارد.

هشدارها

1ـ سیب زمینی پوست کنده، ویتامین «ث» خود را از دست می دهد، لذا بهتر است سیب زمینی را با پوست بپزند و بعد از آن میل کنند.

2ـ برای آنکه سبز نشود، باید آن را در جایی خشک و تاریک یا وسط خاک رس نگاه داشت.

3ـ قسمت های سبز سیب زمینی دارای مواد سمی است. از همین رو، خوردن آن ایجاد اسهال و استفراغ می کند، مردمک چشم را گشاد می نماید، موجب سردرد و سرگیجه می شود، چهره را برافروخته می نماید و ایجاد تشنج و ضعف می کند.

4ـ از مصرف سیب زمینی های جوانه زده و یا خیلی کهنه و پلاسیده باید خودداری کرد.

5ـ سیب زمینی در محل چشم های خود دارای ماده ای سمی به نام «سولانین» است، لذا باید با دقت آن را پوست کنده و کاملاً چشم های آن را در آورد.

6ـ سیب زمینی پخته شده در آب، مثل پیه و دنبه، به روده می چسبد و موجب ثقل معده می گردد. ضمنا ویتامین «ث» خود را از دست می دهد، ولی زیر خاکستر آتش اگر پخته شود، ویتامین های آن محفوظ می ماند.

7ـ زیاد خوردن سیب زمینی، تعادل فکری را به هم می زند و روح را پژمرده می سازد. ضمنا اگر خوب پخته نشود و یا با روغن سرخ گردد، هضم آن دشوار است.

مروزه سیب زمینی ها یکی از پرطرفدار ترین خوراکی هایی است که به تنهایی و یا به همراه پیتزا و دیگر غذا های فست فود خورده می شود. سیب زمینی ها به چند روش مختلف مانند آب پز ، تنوری و سرخ کرده آماده می شود.

آن سیب زمینی ویژه ای را که روی خلال های تپل آن کالباس و قارچ برشته شده به همراه پنیر کشدار و مقدار زیادی سس قرمز و سفید افزوده شده برمی گزینید یا سیب زمینی هایی که با پوست در داخل فویل قرار گرفته و به همراه مقداری پنیر و سبزی های معطر تنوری شده، گزینه مناسب تری می دانید. یا این که سیب زمینی سرخ شده و تنوری را نمی پسندید و خوردن سیب زمینی کبابی، آب پز یا پوره را ترجیح می دهید؟ اما پرسش اصلی آن که کدام روش پخت موجب کاهش کالری و افت شاخص گلایسمی یا قند سیب زمینی می شود؟

سیب زمینی سرخ شده خطرناک ترین انتخاب

سیب زمینی سرخ شده با آن طعم بی نظیر و بوی هوس انگیز یکی از چاق کننده و ناسالم ترین غذاهایی است که اگر گرسنه باشید و به قصد خوردن ساندویچ یا پیتزا وارد یک اغذیه فروشی شوید، بدون شک یک پرس آن را به همراه غذایتان سفارش می دهید، اما اگر بدانید که این غذا حاوی چند کالری است و دارای چه ترکیبات سمی و سرطانزایی است شاید بتوانید تا حدودی هوس تان را کنترل کنید.

خوب است بدانید مواد غذایی به دو روش عمیق و سطحی سرخ می شود. در روش سطحی، عمق روغن کم و پس از طبخ غذا، روغن باقیمانده دورریخته می شود. برگرها، استیک، شنیتسل و ماهی به این روش سرخ می شود، اما در سرخ کردن عمیق، عمق روغن زیاد و پس از طبخ، ماده غذایی از روغن خارج و روغن باقیمانده برای سرخ کردن ماده غذایی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. سوسیس ها، ناگت ها، غذاهای سوخاری و سیب زمینی سرخ شده در اغذیه فروشی ها به این روش طبخ می شود.

از آنجای که در سرخ کردن عمیق روغن در معرض ترکیبات موادغذایی مختلف قرار دارد، چربی های مضر و کلسترول از بافت غذاها خارج و وارد روغن می شود. حال اگر با همین روغن، خلال های خشک سیب زمینی سرخ شود بلافاصله چربی و کلسترول باقیمانده در روغن را دریافت و تبدیل به یک ماده غذایی پر کلسترول و پرکالری می شود. از سوی دیگر اگر خلال ها نیمه جامد باشد رطوبت آن موجب تغییر ساختار روغن و ایجاد ترکیب سرطانزایی به نام آکرولئین می شود که می تواند بروز سرطان کبد را مهیا کند.

همچنین طی سرخ شدن ویتامین هایB و C سیب زمینی تخریب و ویتامین A و رنگدانه های آنتی اکسیدانی آن به سهولت تجزیه و با تغییر رنگ روغن یا ماده غذایی قابل تشخیص است. همچنین املاح معدنی مثل آهن آن تخریب و سدیم و پتاسیم آن با اسیدهای چرب آزاد روغن وارد واکنش شده و سبب تشکیل ترکیبات صابونی و افزایش کف و ایجاد حباب در روغن و موجب اکسیداسیون می شود.

و اما نگرانی اصلی

طی برشته یا سرخ شدن محصولات حاوی کربوهیدرات نظیر چیپس و سیب زمینی ماده ای سمی به نام آکریلامید تولید می شود که سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن، افزایش بیماری های عفونی، ناباروری، سقط جنین و تغییر رفتارهای جنسی می شود. سوء جذب و سوءتغذیه ناشی از آن نیز می تواند به کم خونی، کوتاهی قد، پوکی استخوان و ریزش مو بخصوص در کودکان در حال رشد منجر شود.

لازم است بدانید اگر سیب زمینی به صورت سرخ شده یا چیپس درآید حاوی۴۵۰ تا ۵۰۰ کالری می شود. یعنی در هر ۱۰۰ گرم آن حدود ۳۰۰ کالری انرژی نهفته است که این میزان با کالری کالباس، پنیر و سس سفید همراه آن می تواند در یک وعده بیش از نیمی از کالری بدن را تامین کند. یعنی چیزی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کالری، حال اگر در همین وعده به همراه سیب زمینی سرخ شده ویژه، یک عدد ساندویچ یا پیتزا مصرف شود کالری آن از نیاز بدن ما بالاتر می رود و از مرز ۲۰۰۰ کالری عبور می کند.

سیب زمینی آب پز یا پوره؟

نشاسته ماده اصلی سیب زمینی است و یک عدد آب پز آن بین ۸۰ تا۱۳۰ کالری انرژی دارد و اندکی پروتئین و تقریبا بدون چربی است. میزان اندیس گلایسمی یا قند سیب زمینی آب پز کمتر از پوره و کم کالری تر است. میزان شاخص گلایسمی در پی تنوری، کبابی و سرخ شدن سیب زمینی کمتر می شود، اما مصرف روغن در روش سرخ کردن مساله ساز است.

به دلیل آن که سیب زمینی آب پز و سردشده حاوی نشاسته مقاوم است یک ماده فیبری بوده و با لینت مزاج از افزایش سریع وزن جلوگیری می کند. برای یک فرد میانسال یا سالمند بهتر است سیب زمینی به شکل آب پز و برای کودکان کم سن به شکل پوره همراه با شیر و کره مصرف شود. البته لازم است بدانید بر اثرآب پز کردن مقدار زیادی از ویتامین B،C و پتاسیم سیب زمینی کاسته می شود.

سیب زمینی تنوری انتخاب اول

بتازگی در برخی اغذیه فروشی ها سیب زمینی را به صورت تنوری هم سرو می کنند. یعنی سیب زمینی ها را با پوست یا به صورت حلقه ای برش داده و با کمی سبزی و چاشنی های معطر و پنیر ورقه ای پیتزا در داخل فویل قرار داده و سپس با حرارت فر می پزند. مزیت اصلی این روش ارزش غذایی بیشتر و حذف روغن و پخت سیب زمینی با پوست است و کالری آن از سیب زمینی سرخ شده، آب پز و پوره کمتر است. البته باید بدانید پنیر پیتزای اضافه شده منبع چربی است و حداقل کالری زمانی با خوردن سیب زمینی وارد بدن می شود که آن را کبابی یا تنوری کرده و هیچ ماده غذایی دیگری به آن اضافه نشود و بهتر آن که برای جذب کمتر نشاسته سیب زمینی، چه آب پز و چه سرخ شده آن را با سالاد یا انواع سبزیجات میل کنید.

مقایسه سیب زمینی تنوری با آب پز و پوره

سیب زمینی تنوری در مقایسه با سیب زمینی آب پز و پوره به مدت زمان بیشتری برای هضم نیاز دارد و دیرتر فرد را گرسنه می کند. علت آن است که با تنوری یا کبابی شدن سیب زمینی ذرات نشاسته رطوبت خود را از دست داده و امکان دسترسی آنزیم های گوارشی به هضم و جذب نشاسته کمتر و سخت تر می شود و هر چه غذا دیرتر به روده منتقل شود، گلوکز موجود در آن دیرتر جذب شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون و گرسنگی زود هنگام نمی شود، اما اگر ورزشکار هستید و می خواهید پس از تمرین کربوهیدرات ها سریع تر هضم و جذب شود و نیاز به افزایش سریع قند خون دارید سیب زمینی را به شکل پوره البته بدون کره و چربی میل کنید.

سیب زمینی را با پوست بخورید

اما چرا می گوییم پوست سیب زمینی آب پز یا تنوری خاصیت دارد؟ بخش اعظم پروتئین، ویتامین C، پتاسیم، منیزیم، آهن، مس و فیبر سیب زمینی در پوست و بخش نزدیک به پوست ذخیره شده است. به همین سبب بهتر است سیب زمینی آب پز و تنوری به همراه پوست پخته و مصرف شود. البته به دلیل آن که پوست سیب زمینی پتاسیم بالایی دارد افرادی که مبتلا به نارسایی کلیوی هستند خوب است از مصرف پوست آن بپرهیزند.

پوست یک سیب زمینی فیبر زیادی دارد و موجب تنظیم گوارش و کاهش ریسک ابتلا به بیماری قلبی و دیابت می شود و به سبب ماندگاری بیشتر در معده به مدت طولانی تری، ما را سیر نگهداشته و از ریزه خواری بعد از صرف وعده اصلی غذا جلوگیری می کند، اما این نکته را به یاد داشته باشید پوست سوخته سیب زمینی کبابی به دلیل مجاورت نزدیک با زغال و آتش حاوی گازهای سمی بوده و حتما باید پوست گیری شود.

سیب زمینی سبز شده را دور بیندازید

به یاد داشته باشید جوانه یا قسمت های سبز سیب زمینی حاوی سم است. در واقع سیب زمینی جوانه زده بر خلاف جوانه غلات و حبوبات نه تنها ارزش تغذیه ای ندارد بلکه در جوانه اش مواد شیمیایی و سمی زیانباری تولید می شود که تهدیدکننده سلامت بوده و مصرف آن سبب افزایش فشار خون، تنگی نفس، سردرد و اسهال می شود. بنابراین لزوما قسمت جوانه زده را جدا کرده و سیب زمینی های سبز حتی اگر قسمت کوچکی از آن سبز شده را، دور بیندازید، زیرا این سم در بافت سالم سیب زمینی هم نفوذ کرده، اما هنوز قابل رویت نیست.